Uygun Dikim Zamanı

Uygun dikim zamanının seçilmesi, özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde dikilen fidanların mevcut toprak neminden yararlanabilmesi, yaşam ve gelişme aktivitelerini çabucak başlatabilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.

Dikim zamanını doğru olarak belirleyebilmek için aşağıda açıklanan faktörlerin dikkate alınması, son derece önemlidir.

Ağaçlandırma Alanının Genel İklim Özellikleri

Yazları kurak, sonbahar ve kışı yağışlı olan Akdeniz Bölgesi’nde elverişli dikim zamanının karaçam, kızılçam, servi ve Halep Çamı için sonbahar olduğu ifade edilmektedir. Çünkü bu mevsimde sonbahar yağışlarının toprağı gevşettiği, kök gelişmesi için toprak sıcaklığının yeterli olduğu bildirilmektedir. Böylece, dikilen fidanlar kış gelip de “uyku” haline girmeden, kök gelişmesi yapılabilmekte, bu gelişmiş köklerle kışı uyku halinde geçirdikten sonra, ilkbaharda hemen gelişmeye başlayarak, yaz sıcaklıklarının toprağı kurutuncaya kadar mevcut toprak neminden yararlanması sağlanmış olmaktadır. Bu bölgede, yüksek kısımlarda kalın kar örtüsünden dolayı sonbahar dikimlerinin yapılamadığı yerlerde ise, toprak belirli bir sıcaklığa ulaşırken (4-5˚C), dikim yapılabilirse, erken ilkbahar dikimleri büyük avantaj sağlar. Belirli nedenlerle alçak yörelerde ilkbahar dikimi yapma zorunluluğu varsa, dikimin ocak-şubat aylarında yapılması uygundur.

Ağaçlandırma Alanının Özel İklim Koşulları

Rüzgarın etkili olduğu alanlarda, dikimlerin kışın yapılması önerilmektedir. Çünkü, kışın rüzgar uyku halindeki fidanlara daha az zarar verir. Özellikle rüzgardan çok etkilenen iğne yapraklılar için bu husus çok önemlidir. Ancak kış dikimlerinin de kendine özgü bazı sakıncaları olduğu göz önünde bulundurulmalıdır.

Toprak Özellikleri

Toprak özellikleri ile dikim mevsimi arasındaki ilişkilere ait şu kurallar verilmektedir: Gevşek ve kumlu topraklara sahip alanlarda sonbahar; kil miktarı oldukça yüksek, ağırca killi topraklarda ise ilkbahar dikimi uygundur. Diğer toprak özellikleri ve iklim karakteristiklerine bağlı olarak toprak neminin tav durumunda (ne çok ıslak veya yaş, ne de çok kuru) olduğu zaman dikim için elverişlidir.

Ağaç Türü ve Fidan Materyali Nitelikleri

Bu hususta genel olarak şu kural verilmektedir: Yaprağını döken türler için sonbahar, iğne yapraklılar ve diğer herdem yeşil yapraklılar için de ekseriyetle ilkbahar dikimi uygundur.

Fidan materyalinin çeşidine göre ise şu önerilerde bulunulmaktadır: Topraklı (kaplı) fidanların dikimi, büyük ölçüde mevsime bağlı değildir. Çıplak köklü fidanlar için ise uygun dikim zamanı ağaç türüne, lokal iklim koşullarına göre değişir. Ağaç türleriyle ilgili olarak özellikle çıplak köklü fidanların dikiminde latent hale (uyku haline) girme zamanları belirleyici olur. Başka bir anlatımla, bu fidanlar ağaç türüne ve yetişme ortamının iklim özelliklerine göre uyku haline girdikten sonra, diğer bir ifadeyle latent halde iken dikilmelidirler.

Dikim Esnasında Hava Halleri

Hava hallerinden özellikle soğuk hava akımları ve don olaylarının cereyan ettiği zamanların bilinmesi, uygun dikim zamanını belirleme bakımından son derece önemlidir. Soğuk hava akımları başladığında dikim başlamışsa bile bırakmak gerekir. Toprakta sık ve derin don olaylarının yaşanması halinde uygun dikim zamanı ilkbahardır.

Gökyüzünün kapalı ve bulutlu olması, durgun, rüzgarsız hava hallerinin bulunması halinde, söz konusu durumlar dikim için en elverişli hava halleridir. Bunun aksine ağır topraklarda yağışlı hava halleriyle, dikim esnasındaki güneşli ve özellikle sıcak rüzgarlı günler, dikim için en elverişsiz hava halleridir.

Ülkemizde, coğrafi bölgelere göre iklim koşulları da çok değişmekte ve ağaç türleri de buna bağlı olarak çeşitlilik göstermektedir. Bu nedenle, ülkemiz dikim mevsimi bakımından çeşitli olanaklara sahip bulunmaktadır. Bu ilişkilere göre söz konusu olabilecek dikim mevsimleri aşağıda açıklanmıştır.